تقلید از نیاکان و شناخت معبود (قرآن)در این مقاله به بررسی آیاتی که مربوط به موانع شناخت خداوند و معبود اصلی در اقوام پیشین هست می‌پردازیم. ۱ - تبعیت غیرمنطقی از گذشتگانتبعيّت غيرمنطقى از گذشتگان، از موانع شناخت معبود حقيقى: اذ قال لابیه وقومه ما تعبدون• قالوا نعبد اصنامـا فنظـل لها عـکفین• قال هل یسمعونکم اذتدعون• او ینفعونکم او یضرون• قالوا بل وجدنا ءاباءنا کذلک یفعلون• قال افرءیتم ما کنتم تعبدون• انتم وءاباؤکم الاقدمون. «هنگامی که به پدرش و قومش گفت: چه چیز را پرستش می‌کنید؟ گفتند: بتهائی را می‌پرستیم و همه روز ملازم عبادت آنانیم. گفت: آیا هنگامی که آنانرا می‌خوانید صدای شما را می‌شنوند؟ یا سودی به شما می‌رسانند، یا زیانی؟! گفتند: فقط ما نیاکان خود را یافتیم که چنین می‌کنند. گفت: آیا دیدید چیزی را که شما عبادت می‌کردید؟ شما و پدران پیشین شما». ۱.۱ - عدم شناخت معبودخداوند نخست می‌گوید: خبر ابراهیم را بر آنها بخوان (و اتل علیهم نبا ابراهیم). و از میان تمام اخبار مربوط به این پیامبر بزرگ روی این قسمت تکیه می‌کند: هنگامی که به پدر و قومش گفت: چه چیز را شما می‌پرستید؟! (اذ قال لابیه و قومه ما تعبدون). مسلما ابراهیم می‌دانست آنها چه می‌پرستند هدفش این بود که آنها را به سخن در آورد و به کار خود اعتراف کنند ضمنا تعبیر به ما (چه چیز) بیانگر یکنوع تحقیر است. آنها بلافاصله در پاسخ گفتند: ما بتهائی را می‌پرستیم و همه روز به آنها توجه داریم و با نهایت احترام ملازم عبادت آنانیم (قالوا نعبد اصناما فنظل لها عاکفین). این تعبیر نشان می‌دهد که آنها نه تنها احساس شرمندگی از کار خود نداشتند بلکه بسیار به کار خود افتخار می‌کردند که بعد از جمله نعبد اصناما (ما بتهائی را می‌پرستیم) که برای بیان مقصودشان کافی بود اضافه کردند: فنظل لها عاکفین (ما همه روز سر بر آستان آنها می‌سائیم). جمله نظل معمولا به کارهائی که در روز انجام می‌شود اطلاق می‌گردد و ذکر آن به صورت صیغه مضارع اشاره به استمرار و دوام است. ۲ - پانویس
۳ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۸، ص۳۲۹، برگرفته از مقاله «تقلید از نیاکان و شناخت معبود». |